لذت تصويرسازى

در پاسخ به سوال خانم غلامی باید بگویم که شاید این مقاله بتواند کمکی به شما کند: شايد به جرأت بتوان گفت كه استيون هلر۱ شناخته شده ترين نويسنده و مولف در دنياى طراحى گرافيك است. وى تاكنون بالغ بر هشتاد كتاب تخصصى در زمينه هاى مرتبط با گرافيك به رشته تحرير درآورده است. اين در حالى است كه او مدت ها است در سمت مدير هنرى نشريه «نقد كتاب نيويورك تايمز»۲ و رئيس برنامه طراحى گرافيك در مدرسه هنرهاى تجسمى۳ نيويورك ايفاى نقش مى كند. از جمله افتخارات او مى توان به كسب لقب «مدرس نمونه» از سوى انجمن مديران هنرى نيويورك۴ و كسب مدالى به پاس يك عمر فعاليت هنرى او از سوى انجمن طراحان ايالات متحده آمريكا۵ اشاره كرد. هلر در اين مقاله با استفاده از تجارب شخصى اش به بررسى رابطه كارى مدير هنرى با تصويرگر و تاثيرات اين دو بر هم مى پردازد.
طراحان گرافيك هميشه در حال حل پازل هستند. ما تكه هايى از اين جا و آن جا برمى داريم و آن طور كه ترجيح مى دهيم كنار هم قرار مى دهيم. به اين ترتيب يك طرح روى جلد، پوستر و يا لى اوت متولد مى شود.
من قبلاً لذت خاصى از طراحى كردن يك اثر كاملاً نو مى بردم. برايم آن قدرها هم اهميت نداشت كه محتواى اين اثر چه باشد، در حقيقت تنها لذت خلق كردن «اثرى از هيچ» برايم كافى بود. اما بعد از كار كردن به اين روش براى چند سال ديگر قادر به ايجاد تنوع در طرح هاى شناخته شده و مختص به خودم نبودم. به همين ترتيب لذت من از اين كار به شدت رو به كاهش گذاشت. ادعا نمى كنم كه همه گنجينه محدودى از خلاقيت دارند و يا در دام سبك هاى خاص خود مى افتند، اما بدون شك من اين طور بودم. بعد از به كار بردن جلوه هاى مخصوص خودم - مثل بزرگ كردن حروف اول كلمات در تمامى يك صفحه، چيدن همه متن به صورت عمودى يا به هم ريختن تيترها به سبك هرب لوبالين۶ - نبوغ من تمام شده بود. وقتى تكرار عارى از تامل بر كار من حاكم شد، براى بخشيدن روحى تازه به طراحى هايم به تصويرسازى روى آوردم.
تصويرسازى هميشه مورد علاقه من بوده است - از اواخر دهه ۵۰ هنگامى كه رابرت ويور۷ راه خود را به همه مجلات آمريكايى باز كرد تا تب و تاب كتاب هاى مصور امروزى براى كودكان - در واقع آرزو مى كردم خودم استعداد و مهارت كافى براى تصويرسازى را داشتم. در نتيجه، كار كردن با تصويرسازان يكى از دلچسب ترين كارهاى ممكن براى من است و مطمئناً فرصتى براى همكارى با قشرى كه از ابزار بهترى براى حل مشكلات پيچيده و مفهومى برخوردارند فراهم مى كند.
من تا همين جا به محدوديت هاى خودم به عنوان يك طراح گرافيك اعتراف كرده ام. اما مى خواهم از اين هم فراتر بروم. به عقيده من تصويرسازان كارى بيشتر از «ساختن تصاوير» يا به وجود آوردن يك سبك طراحى انجام مى دهند. آنها گاهى به ايده هايى مى رسند كه كار من را به عنوان يك مدير هنرى ارتقا مى دهد. بنابراين طراحى هاى من قابى براى تصويرسازى آنها است. اين روزها كه طراحان گرافيك، با تركيب كردن تصوير و حروف به صورت يك بيان واحد، در حال كسب استقلال هنرى هر چه بيشتر هستند، گفتن چنين چيزى چندان معقول به نظر نمى رسد، اما برترين تصويرگران همواره چيزى بيشتر از يك خط مشى و قالب ارائه مى دهند. آنها نقش يك راوى را ايفا مى كنند.
من استمرار خود در سمت مدير هنرى روزنامه ها و مجلات را تا حد زيادى مديون تصويرسازان معتبرى هستم كه با من همكارى كرده اند. آنها به نكاتى اشاره مى كنند كه هرگز به ذهن من خطور نمى كند. در نتيجه به جاى آن كه نگران انتخاب شكيل ترين فونت باشم، به جست وجوى تصويرگران از هر سبك و نسلى مى پردازم، تا با استفاده از غناى بصرى كارشان بر ارزش كار خود بيفزايم.
من حقيقتاً طراحان گرافيكى كه به تنهايى از عهده كار خود برمى آيند را تحسين مى كنم. آنهايى كه حروف و تصاوير را به وحدت مى رسانند. چه بسا شاهكارهاى گرافيك، به خاطر همين مشخصه شان شناخته شده اند. اما از همكارى مدير هنرى و تصويرساز چيزى بيش از وجدى كه الكسى برودويچ۸ از هنرجويانش در رويارويى با يك تصويرسازى كاملاً موفق طلب مى كرد حاصل مى شود. حسى كه از ديدن يك تصويرسازى به بيننده دست مى دهد، بسيار متفاوت از يك تايپوگرافى است. اين تفاوت به معناى برترى يكى بر ديگرى نيست. يك تصوير - همانند نقاشى، مجسمه و حتى يك رمان يا داستان كوتاه - قادر به برانگيختن مجموعه احساساتى است كه از عهده يك اثر بسيار خوب متكى بر تايپوگرافى خارج است. حتى تصاويرى كه به يك موضوع بسيار خاص - مثل روابط كلينتون و مونيكا لوينسكى - اشاره دارند، در صورت استفاده درست هنرمند از عناصر تمثيلى و استعارى، آثارى بى زمان شده و مبدل به استعاره اى براى آن موضوع مى شوند.
كثرت و تنوع طرز نگاه ها و سبك هاى موجود، تصويرسازى را تبديل به منبع بى انتهايى براى طراحان گرافيك مى كند. بعضى از طراحان گرافيك تصويرسازانى را انتخاب مى كنند كه سبك كارشان با حال و هواى كلى كار همخوانى داشته باشد، اما به اعتقاد من موثرترين انتخاب هنگامى صورت مى پذيرد كه سلايق زيبايى شناسانه و صلاحديدهاى حرفه اى طراح گرافيك و تصويرگر با هم هماهنگ باشد. در چنين شرايطى طراح گرافيك مى تواند براى تصويرساز فضايى فراهم كند تا او توانايى خود را به بهترين نحو به نمايش گذارد.
تصويرگرانى كه به صورت هفتگى با من همكارى مى كنند از لحاظ توانايى هاى اجرايى، تكنيك و سبك با هم كاملاً تفاوت دارند، اما هر كدام به نحوى جوابگوى نيازهاى كارى من هستند. با اين وجود من هرگز از يك هنرمند زبردست ايربراش كه قادر است مشكل ترين بافت ها را به طرز حيرت آورى واقعى جلوه دهد استفاده نمى كنم، چرا كه هيچ رمز و راز جذابى در چنين كار بى عيب و نقصى نمى يابم. من هرگز از استيپل نيز استفاده نمى كنم زيرا طراحى را بسيار ماشينى و عارى از هويت مى كند. گرايش من به سوى تصاوير طراحانه يا نقاشانه اى است كه داراى برخوردى واقع گرايانه يا بيانى آبستره باشند. هر چند من اغلب جذب كارهاى ساده شده مى شوم، ولى معتقدم پيچيدگى در كار هنگامى تاثيرگذار است كه كل اثر از مطالعه دقيق و صادقانه هنرمند سود ببرد.
هر گاه يك تصويرگر فضاى كافى براى تنفس و تجزيه و تحليل داشته باشد، قادر به توليد بهترين آثار خواهد بود. در اكثر موارد دخالت بيش از حد مدير هنرى در كار تصويرگر نتيجه اى نامطلوب خواهد داشت. لذت تصويرسازى در ديدن يك باره اثر هنرمند است. مثل باز كردن هديه اى در روز سال نو. مطمئناً تصويرسازى چاره همه چالش هاى طراحى نيست، اما طراحى كردن با استفاده از تصويرسازى هيچ وقت مشكل ساز نيست.
پى نوشت ها

:
۱-Steven Heller

۲-The New York Times Book Review
۳-School of Visual Arts
۴-New York,s Art Directors Club
۵-AIGA
۶-Herb Lubalin
۷-Robert Weaver
۸-Alexey Brodovitch