Mass Communication

Tuesday, August 16, 2005

خبرگزارى هاى روسيه

در سال ۱۸۶۶ براى اولين بار يكى از بانكداران روسيه آژانس تلگرافى روسيه را تاسيس كرد. او كه خود روزنامه اخبار بورس را منتشر مى كرد به قابليت هاى تلگراف براى دريافت و ارسال سريع اخبار بى پرده بود. اين آژانس در ابتدا تنها اخبار خارجى را دريافت و بين روزنامه هاى داخلى توزيع مى كرد، اما بعد ها به جمع آورى اخبار داخلى و ارسال آنها به خارج از كشور نيز پرداخت. نخستين آژانس معتبر روسيه در سال ۱۹۱۸ با همين عنوان يعنى آژانس تلگرافى روسيه تاسيس شد. در آن زمان آژانس مذكور تنها مركز خبرگزارى در روسيه بود. ژوئيه ۱۹۲۵ به دستور لنين آژانس تلگرافى روسيه منحل و به جاى آن آ ژانس تلگرافى تاس تاسيس شد. خبرگزارى تاس زير نظر شوراى وزيران شوروى فعاليت مى كرد و وظيفه اصلى آن ارائه اخبار، اطلاعات و اسناد رسمى دولت درباره مسائل سياسى، اقتصادى، اجتماعى و فرهنگى داخل و خارج از كشور بود. سال ۱۹۵۶ خبرگزارى ديگرى به نام آژانس مطبوعاتى «نووستى» تاسيس شد. با روى كار آمدن گورباچف و لغو محدوديت ها و كاهش سانسور موج تاسيس رسانه هاى گروهى مستقل از حزب كمونيست شروع شد. اين دوره را مى توان دوره جنجال رسانه هاى گروهى و از جمله خبرگزارى هاى جديد در شوروى ناميد. در سال هاى ۱۹۸۹ و ۱۹۹۰ چند خبرگزارى مستقل مانند پست فاكتوم، سورو _ زاپاد، نگا و... تاسيس شد. عموم اين خبرگزارى ها را روزنامه ها تاسيس مى كردند. براى مثال خبرگزارى نگا كه بعد ها شهرت زيادى يافت، توسط روزنامه «تراويسماياگازنا» تاسيس شد. اعلام استقلال دفاتر خبرگزارى تاس در جمهورى هاى شوروى و ديگر مناطق روسيه، اولين قدم در جهت جدايى اين جمهورى ها از پيكره شوروى بود. در سال ۱۹۹۰ دولت فدراسيون روسيه نيز به تشكيل آژانس خبرگزارى روسيه (ريا) تمايل نشان داد. آن زمان پيش بينى مى شد كه اين خبرگزارى بر پايه آژانس مطبوعاتى «نووستى» تشكيل شود، اما اين طرح با مخالفت رهبران شوروى از جمله گورباچف روبه رو شد. در جريان كودتاى دولتى اوت ۱۹۹۱ تعارض ميان اخبار خبرگزارى هاى مستقل و خبرگزارى هاى تاس به شدت بروز كرد كه در نتيجه اين تفاوت محتوايى اخبار، خبرگزارى تاس اعتماد مردم را تا حدود زيادى از دست داد. بعد از اوت ۱۹۹۱ دوره جديد فعاليت خبرگزارى ها در روسيه آغاز شد كه مهم ترين آنها عبارتند از:
۱- خبرگزارى ايتارتاس: اين خبرگزارى در ۲۲ ژانويه ۱۹۹۱ به فرمان بوريس يلتسين به نام آژانس خبرگزارى تلگرافى روسيه (ايتار) تحت نظارت دولت فدراسيون آغاز به كار كرد. بر طبق اين فرمان ايتار به عنوان خبرگزارى دولتى روسيه در داخل و خارج از كشور فعاليت مى كرد، اما از آنجا كه نام تاس كه خبرگزارى رسمى شوروى بود، شهرت جهانى داشت، اين نام در كنار ايتار باقى ماند.
۲- خبرگزارى روسيه (ريا): اين خبرگزارى از ادغام آژانس مطبوعاتى نووستى و آژانس خبرگزارى روسيه در سال ۱۹۹۲ به وجود آمد. پس از تاسيس خبرگزارى ايتارتاس و به منظور كاهش هزينه ها و جلوگيرى از دوباره كارى خبرگزارى هاى تاس و نووستى منحل و به جاى آنها خبرگزارى ريا تاسيس شد و سرانجام ريا نووستى نام گرفت.
۳- خبرگزارى اينترفاكس: اين خبرگزارى در سپتامبر ۱۹۸۹ با سرمايه گذارى هيات تحريريه راديو و تلويزيون شوروى شركت اينتركوا درو تاسيس شد. بروز اختلاف شديد ميان خبرگزارى اينترفاكس و راديو و تلويزيون شوروى موجب شهرت آن شد، زيرا مديران راديو و تلويزيون معتقد بودند كه اخبار منتشره اين خبرگزارى در جهت ديدگاه هاى آنان نيست.
۴- خبرگزارى پست فاكتوم: در سال ۱۹۸۷ اين خبرگزارى تاسيس شد و يكى از خبرگزارى هاى غيردولتى معتبر روسيه به شمار مى رود. اين خبرگزارى را گروهى از روزنامه نگاران مستقل در اوج جنبش مردم سالارى در روسيه تاسيس كردند.
۵- خبرگزارى اسكيت پرس: گروهى از فارغ التحصيلان دانشگاه دولتى مسكو در سال ۱۹۹۳ اين خبرگزارى را تاسيس كردند. اين خبرگزارى با فروش اخبار و اطلاعات تحليلى درباره توسعه بازار هاى مالى در روسيه و ارائه مشورت هاى مالى به شركت ها و سازمان هاى دولتى فعاليت خود را آغاز كرد.
۶- خبرگزارى اكونو ميچسكيه نووستى: اين خبرگزارى در سال ۱۹۹۲ در مسكو تاسيس شد. محور اطلاعات و اخبار اين خبرگزارى مسائل اقتصادى و مالى است گرچه به اخبار سياسى كه تاثير مستقيم بر اوضاع اقتصادى دارد، مى پردازد.
۷- خبرگزارى ايماپرس: ايماپرس توسط چند روزنامه محلى در سال ۱۹۸۹ تاسيس شد و هم اكنون ۳۰ دفتر نمايندگى در روسيه و برخى كشور ها دارد.
۸- خبرگزارى پال اينفورم: در ژوئيه ۱۹۹۱ به روزنامه نگاران مستقل كه تجربه روزنامه نگارى تجارتى داشتند، خبرگزارى پال اينفورم تاسيس كردند. محور اصلى فعاليت اين خبرگزارى مسائل اقتصادى است.
۹- خبرگزارى كمينفو: اين خبرگزارى در سال ۱۹۹۳ به دستور يلتسين و به منظور ارائه اخبار و اطلاعات به رئيس جمهور تاسيس شد. اخبار و اطلاعات اين خبرگزارى از طريق شبكه مخابراتى ويژه اى براى دولتمردان ارسال مى شود.