وبلاگ و عرصه ادبیات جهانی

اينترنت امكانات و ابزارهاى متعددى را به منظور ارائه خدمات و سرويس ها در اختيار علاقه مندان قرار مى دهد . يكى از ويژگى هاى بسيار جذاب اينترنت ارائه سرويس ها و خدماتى است كه شما را قادر مى سازد با مخاطبان خود ارتباطى پويا و متقابل برقرار كرده و از نقطه نظرات آنان در رابطه با يك مطلب ، آگاه شويد . در اين راستا هر يك از كاربران مى توانند دانش و تجارب خود را در اختيار ديگران قرار داده و خود نيز به عنوان عضوى از يك جامعه شبكه اى مطرح گردند ( اشتراك دانش ) . فرض كنيد ابزارى ارزان قيمت براى انتشار مطلب در اختيار هر نويسنده و يا صاحب قلمى باشد كه بتواند با استفاده از آن عقايد، اخبار ، ديدگاه ها و نقطه نظرات خود را در رابطه با موضوعات مورد علاقه ، بدون محدوديت هاى مرسوم بيان نمايد. آيا شما علاقه مند به استفاده از چنين ابزارى هستيد ؟

آيا تمايل به داشتن يك روزنامه شخصى داريد كه در آن بتوانيد مطالب خود را در ارتباط با موضوعات مورد علاقه ، بيان نماييد؟ بشريت طى چند سال گذشته قدم در دنياى جديدى گذاشته است كه بدون شك يكى از مهم ترين دستاوردهاى آن تحول و دگرگونى اساسى در ارتباط با نحوه نشر اطلاعات است. وبلاگ ( Weblog ) و يا بلاگ ( Blog ) نمونه اى در اين زمينه بوده كه با توجه به ماهيت اينترنت ، ويژگى دو طرفه بودن وب و تنوع خواسته استفاده كنندگان، در كانون توجه علاقه مندان قرار گرفته و ما امروزه شاهد رشد و گسترش چشمگير آن هستيم . واژه «بلاگ» ، از جمله واژه هاى جديدى است كه قدم در عرصه ادبيات جهانى اينترنت گذاشته است و...

•وبلاگ نويسى از گذشته تا امروز

برخى بر اين عقيده هستند كه اولين وبلاگ توسط «تيم برنرزلى» ( مخترع وب ) ايجاد، كه در آن وى به سايت هاى جديدى كه در آن زمان ايجاد و بر روى اينترنت فعال مى شدند ، اشاره مى كرد و دومين وبلاگ توسط

Marc Andreessenشs درNCSA ايجاد شد كه در آن نيز عملياتى مشابه وبلاگ «برنرزلى» انجام مى شد. در فاصله بين سال هاى ۱۹۹۶ تا ۱۹۹۷ كه از آن به عنوان «انفجار وب» ، نام برده مى شود ، چندين وبلاگ جديد ديگر نيز ايجاد گرديد . از وبلاگ هاى اوليه مى توان به وبلاگ متعلق به Dave Winer ( اخبار مربوط Scripting ) ، وبلاگ Barger و Cameron Barrett، اشاره كرد . محتويات وبلاگ هاى اوليه اغلب شامل مجموعه اى از لينك ها و توضيحاتى بود كه متناسب با علاقه نويسنده ، ايجاد مى شد. در ادامه وبلاگ نويسان ، علاقه مند به ايجاد وبلاگ هايى شدند كه در آن مطالبى را درج مى كردند كه خود تمايل به خواندن آن را در آينده داشتند ( نظير دفترچه خاطرات شخصى ) . بدين ترتيب ، وبلاگ ها داراى شخصيتى خاص براى خود شدند كه اين شخصيت را مستقيماً از مولف خود به ارث مى بردند . اكثر وبلاگ هاى اوليه توسط طراحان وب و نرم افزار و به عنوان يك فعاليت جانبى كه در منزل دنبال مى شد ، ايجاد و محتوا و ماهيت اطلاعاتى آنان در رابطه با توانمندى و پتانسيل هاى فناورى هايى بود كه در آن زمان يكى پس از ديگرى مطرح مى شدند .

تعداد وبلاگ ها در ابتدا بسيار اندك و محدود بود تا اين كه در سال ۱۹۹۹ با راه اندازى چندين سرويس رايگان و يا ارزان قيمت در رابطه با وبلاگ و وبلاگ نويسى ، تعداد آنان رو به افزايش گذارد . سرويس هايى نظير: Pitas, Livejournal ، Blogger و EditThisPage.com ، نمونه هايى در اين زمينه هستند . استفاده از سرويس هاى فوق، مستلزم دانش فنى بالايى نبوده و علاقه مندان به ايجاد وبلاگ مى توانستند به سرعت اقدام به ايجاد وبلاگ مورد نظر خود نمايند و تا اواسط سال ۲۰۰۰ ، بيش از يكهزار وبلاگ ايجاد و اين رقم تا اواسط سال ۲۰۰۲ به بيش از نيم ميليون رسيد. بر اساس آمار موجود، تعداد وبلاگ هاى ايجاد شده توسط سيستم هاى وبلاگ نويسى به بيش از چندصدهزار رسيده و هر چهل ثانيه يك وبلاگ جديد ، ايجاد مى شد.

يكى از مهم ترين تحولات مهم در ارتباط با وبلاگ ها ، تبديل آن به يك رسانه محاوره اى بود. تعداد زيادى از مولفين و نويسندگان وبلاگ ها از وبلاگ خود براى بحث در ارتباط با موضوعات مورد علاقه و يا موضوعات گفته شده توسط ساير نويسندگان در وبلاگ هاى ديگر استفاده و با به كارگيرى لينك هاى متعدد، امكان دنبال كردن مباحث مورد نظر را در اختيار خوانندگان قرار مى دادند. بدين ترتيب ، خوانند گان علاقه مند ، مى توانستند در مباحث مورد نظر شركت و علاوه بر آگاهى از ساير ديدگاه هاى موجود ، نقطه نظرات خود را بيان و يا شخصاً اقدام به ايجاد وبلاگ و دنبال كردن مباحث مورد نظر در وبلاگ خود نمايند . از لحاظ ظاهرى ، شايد وضعيت فوق را بتوان مشابه ارتباطات «چندين نفر با چندين نفر» در نظر گرفت كه تاكنون به اشكال متفاوتى نظير newsgroups ( گروه هاى خبرى ) و يا mailing lists ( ليست هاى نامه) ، پياده سازى شده است . در اين رابطه يك تفاوت اساسى وجود دارد : با توجه به اينكه نظرات ارائه شده بر روى فضاى متعلق به مولف وبلاگ ارسال مى شود ، پاسخ به ساير افراد ضرورى نبوده و آنان پاسخ خود را با مراجعه به وبلاگ ، مشاهده خواهند كرد. يكى ديگر از تحولاتى كه همزمان با رشد و گسترش وبلاگ ها محقق شد، مطالعه وبلاگ ها توسط ساير وبلاگ نويسان بود كه باعث ايجاد پديده اى با نام blogrolling ، شد . ( بخشى از يك وبلاگ كه ليست سايت هايى را كه مولف وبلاگ - بلاگر - آنان را به طور منظم و هميشه مطالعه و اصطلاحاً به آنان سر مى زند مشخص مى نمايد. اين بخش معمولاً در بخش سمت راست و يا چپ صفحه بلاگر وى يا در يك صفحه مجزا قرار مى گيرد ) . يكى از خصايص جالب اين لينك ها ، ايجاد يك جامعه ارتباطى ( شبكه اى ) بين وبلاگ نويسان است .

به هر حال وبلاگ و وبلاگ نويسى همچنان روند توسعه و گسترش خود را ادامه داده و هر روز بر تعداد وبلاگ نويسان افزوده مى شد . جامعه وبلاگ نويسان را اقشار متفاوت جامعه تشكيل مى دهند . ( پياده كنندگان نرم افزار ، طراحان وب ، متخصصين و كارشناسان فناورى هاى اطلاعات و ارتباطات ، معماران اطلاعاتى ، روزنامه نگاران ، وكلا ، متخصصين آموزشى ، مشاوران و محققين فناورى اطلاعات ، سياستمداران و ... ) . با توجه به جايگاه بسيار مهم وبلاگ نويسى براى روزنامه نگاران ، دانشگاه MIT در پائيز سال ۲۰۰۲ ، اقدام به ارائه يك واحد خاص براى دانشجويان كرده است .

• وبلاگ چيست

وبلاگ ، يك صفحه وب ( مشابه يك روزنامه شخصى ) و با قابليت دستيابى عموم كاربران به آن است . وبلاگ ها ، بر اساس يك نظم خاص بهنگام شده و محتواى بلاگ نشان دهنده شخصيت مولف و يا مولفان آن است . اولويت استقرار و يا نشر مطلب بر اساس يك ساختار زمانى شكل مى گيرد. در اين حالت خوانندگان بلاگ ها همواره در ابتدا جديدترين مطلب و يا مطالب منتشر شده را مشاهده و در صورت تمايل آن را مطالعه مى نمايند . اكثر وبلاگ ها داراى يك خط فكرى خاص بوده و به نوعى آن را دنبال مى نمايند . مثلاً در صورتى كه يك بلاگر علاقه مند به فناورى باشد ، با جمع آورى مطلب از منابع متفاوتى نظير : نمايشگاه ها ، سمينارها و يا سايت هاى ديگر ، آنان را با فرمت مورد نظر در بلاگ خود ثبت و در اختيار مخاطبان خود قرار مى دهد . درصورتى كه يك بلاگر علاقه مند به يك بيمارى خاص بوده و مسائل علمى آن را به نوعى دنبال مى نمايد ، مى تواند مقالات و موضوعات جديد منتشر شده در رابطه با بيمارى مورد نظر را بر روى بلاگ خود منتشر نمايد .

در صورتى كه يك بلاگر ، علاقه مند به مسائل اقتصادى است ، مى تواند با جست وجو و يافتن مقالات جديد در رابطه با اقتصاد، آنان را بر روى بلاگ خود منتشر نمايد . برخى از وبلاگ نويسان از بلاگ خود به منزله يك آلبوم عكس و يا بريده روزنامه ها ( شكل خاصى از يك حافظه online ) استفاده مى نمايند. زمانى كه بلاگر يك لينك مناسب را در اين خصوص پيدا نمايد و يا اطلاعاتى خاصى را كه قصد دارد آن را به خاطر بسپارد ، آن را بر روى بلاگ خود قرار مى دهد . بلاگ يك محيط الكترونيكى قابل جست وجو را فراهم مى كند كه علاقه مندان مى توانند با استفاده از يك مرورگر وب و در هر نقطه اى از جهان به محتويات آنان دستيابى داشته باشند. يكى از ويژگى هايى كه در تمامى بلاگ ها به نوعى رعايت مى شود ، ماهيت انتشار و استقرار اطلاعات بر روى بلاگ بر اساس يك نظم زمانى خاص است ( تقويم اطلاعاتى ) . وبلاگ مشابه يك مجله و يا روزنامه online است كه مولف آن مى تواند در ارتباط با موضوعات متفاوت در زمان دلخواه ، در آن اطلاعاتى را درج و منتشر نمايد. تعداد زيادى از بلاگ ها داراى مجموعه اى جالب و ارزشمند از لينك ها به ساير بلاگ ها و يا سايت هايى هستند كه مولف بلاگ آنان را مثبت و مفيد ارزيابى مى نمايد.

برخى از ويژگى هاى وبلاگ ها عبارتند از :

• سبك و شيوه بلاگ ها عموماً شخصى ، غيررسمى و يا خودمانى است . با استفاده از ابزارهاى رايگان موجود بر روى وب مى توان به سادگى اقدام به ايجاد و نشر اطلاعات بر روى وبلاگ ، كرد.

• وبلاگ ها از لحاظ كيفيت ، محتوا و اهداف داراى گونه هاى متعددى بوده و هر يك مى توانند مخاطبان خاص خود را دارا باشند ( نظير تيراژ روزنامه ) .

• وبلاگ ها در اواسط دهه ۹۰ مطرح و به سرعت و همزمان با ارائه ابزارهاى ساده نشر و ايجاد وبلاگ ، نظير Blogger.com رشد و مورد استقبال قرار گرفتند. در اين راستا وبلاگ هاى متعددى ، ايجاد گرديده است (از بلاگ هايى كه شامل دفترچه خاطرات online بوده كه منعكس كننده فعاليت ها و تجارب روزانه نويسنده بوده تا بلاگ هايى خصوصى و يا كوچك كه صرفاً شامل توضيحاتى اندك و لينك به ساير موضوعات است ) . اكثر وبلاگ ها مبتنى بر متن هستند .

• هر موجوديت در يك وبلاگ به نوعى به ساير اطلاعات ، اشاره مى نمايد. مولفين وبلاگ ها به ساير وبلاگ ها لينك و به گونه اى آنان را بر اساس موضوعات متفاوتى تقسيم بندى كرده تا امكان استفاده مناسب و سريع از ساير وبلاگ ها باتوجه به موضوعات مربوطه در اختيار كاربران قرار گيرد. خوانندگان يك وبلاگ مى توانند از هر نقطه اى در وبلاگ كه تمايل دارند ، مطالعه خود را شروع نمايند: در ابتدا مطالب و نوشته هاى جديد منتشر شده بر روى بلاگ را مشاهده نمايند و يا با استفاده از امكان جست وجو و يا لينك به ساير بلاگ ها ، اطلاعات قديمى منتشر شده را مطالعه نمايند . در زمان مطالعه يك بلاگ ، خوانندگان مى تواند آن را با اولويت هاى متفاوتى مطالعه نمايند : زمانى ( مطالعه بر اساس زمان و تاريخ انتشار مطلب ) ، موضوعى و يا جست وجو بر اساس كليدواژه هاى خاصى . وبلاگ ها ، اغلب شامل يك Blogroll بوده كه شامل ليستى از لينك ها به ساير وبلاگ هايى است كه مولف وبلاگ آنان را پيشنهاد ، مى نمايد . تعداد زيادى از وبلاگ ها اين امكان را براى خوانندگان خود فراهم مى نمايند كه نقطه نظرات خود را در رابطه با موضوع منتشر شده بر روى سايت اعلام نمايند .

• يكى از نكات جالب در رابطه با بلاگ ها ، سادگى آنان است .

• يك وبلاگ شامل صفحه اى مشتمل بر مجموعه اى از Entry ، است. يك وبلاگ ممكن است داراى آرشيو مطالب منتشر شده قديمى نيز باشد، ولى صفحه اصلى يك بلاگ داراى جايگاهى خاص بوده و توجه تمامى مخاطبان را به خود جلب مى نمايد .

• يك وبلاگ معولاً حالت عمومى داشته و امكان مشاهده و مطالعه آن در اختيار عموم خواهد بود .

• موجوديت هاى موجود در بلاگ معمولاً متعلق به يك و يا چندين مولف است .

• موجوديت هاى منتشر شده در يك بلاگ از تفكرى هوشمندانه ، تبعيت مى نمايند. مثلاً در صورتى كه مولف يك بلاگ، لينك مناسبى را پيدا نمايد ، مى تواند در صورت تمايل آن را در وبلاگ خود معرفى نمايد .

• ابزارهاى استفاده شده توسط مولفين وبلاگ ها ،عموماً ساده بوده و امكان افزودن موجوديت هاى متفاوت در زمان دلخواه ، وجود خواهد داشت .

• يك وبلاگ بر اساس اولويت و نظم زمانى خاصى سازماندهى مى شود ( از جديد ترين مطالب منتشر شده به سمت قديمى ترين مطالب منتشر شده ).

• در حال حاضر وبلاگ هاى متعدد و در زمينه هايى گوناگون نظير : سياسى ، حقوقى ، اجتماعى ، فرهنگى ، علمى و ساير موارد وجود دارد .

• ايجاد وبلاگ متعلق به يك قشر خاص از جامعه نبوده و اقشار متفاوت جامعه با موقعيت شغلى متفاوت اقدام به ايجاد وبلاگ مى نمايند ( رئيس جمهور برخى كشورها ، دانشجويان،اساتيد دانشگاه، هنرمندان ، روزنامه نگاران ).

• شايد اين سئوال مطرح شود كه چرا وبلاگ ها تا اين اندازه متداول شده اند ؟ يكى از توليد كنندگان نرم افزار بلاگر در اين رابطه مى گويد كه «من فكر مى كنم علت اين موضوع به اين مطلب برمى گردد كه آنان چيزى براى گفتن دارند. در دنيايى كه شايد فرصتى براى گفتن به آنان داده نمى شود و يا امكان بيان عقايد و نقطه نظرات خود را ندارند ولى مى دانند كه مى بايست بگويند. شايد وبلاگ بهترين گزينه در اين رابطه باشد»

• وبلاگ ها به سرعت متداول شده و برخى از وبلاگ ها داراى صدها هزار خواننده طى يك روز هستند. خوانند گان متعددى اخبار مورد نظر خود را قبل از مطالعه روزنامه از طريق وبلاگ ها به دست مى آورند . مثلاً مى توان با مراجعه به يك وبلاگ از آخرين اخبار مربوط به چاپ كتب جديد و

دنبال كردن آخرين پيشرفت ها و اكتشافات ايجاد شده در زمينه هاى متفاوت علوم ، آگاه شد .

• يك وبلاگ به ندرت اهداف مالى را دنبال مى نمايد. از جمله اهداف وبلاگ نويسان مى توان به تمايل آنان به منظور برقرارى ارتباط با ديگران ، معرفى توانمندى ها و سرگرمى ، اشاره كرد (شايد هم تركيبى از سه مورد) .

• بلاگ ها ، تبعيض ها و محدوديت هاى موجود در ارتباط با منابع رسانه اى ديگر را از ميان بر مى دارند . تعداد زيادى از خوانند گان روزنامه ها بر اين اعتقاد هستند كه روزنامه ها و ايستگاه هاى سخن پراكنى ، داراى شرايط بهينه و مناسبى براى آزادى هاى مدنى نيستند .اين موضوع در رابطه با وبلاگ ها صدق نمى نمايد . وبلاگ ها در عرصه هاى متفاوتى و در ارتباط با مسائل متفاوت سياسى ، اجتماعى و فرهنگى ،اقدام به نشر اطلاعات كرده و مخاطبان با رويكردى كاملاً آزادانه قادر به مطالعه مطالب منتشر شده و در صورت تمايل بيان ديدگاه خود در ارتباط با آن هستند.

• متداول ترين وبلاگ ها به منزله بهترين وبلاگ نبوده و اين موضوع كاملاً نسبى است .

• از امكانات ارائه شده توسط مراكز متعددى مى توان به منظور ايجاد يك وبلاگ رايگان استفاده كردhttp://www.blogger.com

• اولين نرم افزار جامع و سيستماتيك به منظور ايجاد وبلاگ در سال ۱۹۹۹ ارائه و از آن زمان تاكنون ، ميليون ها بلاگ جديد ايجاد شده است . در بخش دوم اين گزارش به بررسى كاربرد وبلاگ ها ، نقش فناورى هاى اطلاعات و ارتباطات در توسعه وبلاگ ها ، خواهيم پرداخت .

منبع:Srco